Skutki bezsenności

Funkcjonowanie osób z bezsennością

Do najczęściej zgłaszanych konsekwencji bezsennych nocy należy:

• zmęczenie lub senność ciągu dnia
• brak energii
• pogorszenie koncentracji uwagi, pamięci
• spadek motywacji do działania
• drażliwość, gorszy nastrój

Osoby z bezsennością skarżą się, że powyższe objawy negatywnie wpływają na ich funkcjonowanie zawodowe i społeczne oraz relacje z bliskimi. Oceniają, że ich wydajność jest gorsza i że są bardziej narażeni na popełnianie błędów w pracy. Często martwią sią tym, jak problemy ze snem wpłyną na ich zdrowie, na ich odporność, rozwój innych chorób. Z badań wynika, że znacznie częściej i dłużej przebywają na zwolnieniach lekarskich w porównaniu do osób dobrze śpiących.

Wydawać by się mogło, że powyższe objawy złego samopoczucia w ciągu dnia są przede wszystkim konsekwencją niewystarczającej ilości snu. Nie jest to jednak jedyna przyczyna.

To jak dotkliwie bezsenność wpłynie na Twoje funkcjonowanie zależy od kilku czynników:

• tego ile rzeczywiście śpisz w nocy
• poziomu stresu odczuwanego w bezsenną noc
• tego jak długo trwają Twoje problemy ze snem
• czynników, które spowodowały bezsenność
• Twojej higieny snu

Brak snu w bezsenności

Częstą przyczyną tego, że trudno nam zasnąć czy śpimy zbyt czujnie lub wybudzamy się za szybko jest zbyt wysoki poziom wzbudzenia. Może być on powodowany różnymi czynnikami (stresem, chorobami, czy choćby wypiciem zbyt późno kawy). Gdy w trakcie leczenia zredukuje się czynniki wzbudzające, okazuje się, że sen nadal działa prawidłowo, że jesteśmy w stanie dobrze spać.

Bardzo ważnym elementem terapii jest praca nad lękiem przed bezsenną nocą. Jeśli przez kilka kolejnych nocy nie możesz zasnąć lub problem bezsenności trwa miesiącami i nie bardzo wiesz jak sobie z tym poradzić, to nic dziwnego, że zaczynasz się tym stresować, a każda noc przypomina raczej szykowanie się do walki (o sen) niż do odpoczynku. Gdy w terapii nauczysz się reagować spokojniej podczas trudności w zaśnięciu czy nocnych przebudzeń, okazuje się, że wpływ bezsenności na Twój dzień zaczyna słabnąć, że możesz nawet mieć gorszą noc, ale już znacznie lepiej czuć się w ciągu dnia.

Bezsenność przygodna a bezsenność przewlekła

W medycynie snu istnieje podział na bezsenność przygodną, krótkotrwałą oraz przewlekłą. Różnią się one czasem trwania, czynnikami, które je powodują, a także wpływem na nasze funkcjonowanie:

• W bezsenności przygodnej mamy do czynienia z pojedynczymi bezsennymi nocami, zwykle w reakcji na stres, zmiany czy chwilowe gorsze samopoczucie. Z takimi nocami wiele osób radzi sobie dość dobrze, bo one szybko ustępują.
• Przy bezsenności krótkotrwałej problemy ze snem mogą utrzymywać się do kliku tygodni, gdyż przyczyny za nią stojące są bardziej intensywne (np. pobyt w szpitalu, czy długotrwały stres w pracy). W takim wypadku Twoje samopoczucie w ciągu dnia będzie zależało od tego, jak silne są to czynniki oraz jak mocno wpływają na Twój sen, ale również od tego jak radzisz sobie z gorszymi nocami. Jeśli Twoje strategie od początku są zdrowie, zgodnie z higieną snu i innymi technikami zalecanymi na bezsenność, to łatwiej będzie Ci sobie radzić w ciągu dnia oraz zapobiegać utrwalaniu się bezsenności.  
• O bezsenności przewlekłej mówimy, gdy problemy ze snem trwają powyżej trzech miesięcy. Jest to stan, który zawsze wymaga leczenia. W największym stopniu odbija się na naszym zdrowiu i funkcjonowaniu, bo utrzymuje się przewlekle. Trzeba ocenić dlaczego tak jest, czy stoją za tym inne niezdiagnozowane dotąd choroby, czy może przyczyna leży w błędnych strategiach radzenia sobie z problemami ze snem. 

Wpływ bezsenności na zdrowie

W wielu badaniach wykazano, że przewlekła bezsenność zwiększa ryzyko wystąpienia różnych chorób – m.in. depresji, nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca, cukrzycy typu drugiego. Oczywiście nie jest tak, że każda osoba z bezsennością zapadanie na te choroby. Największe ryzyko dotyczy osób, u których bezsenność pozostaje nieleczona, trwa latami oraz której mają predyspozycje do powyższych chorób.

Jak poradzić sobie w ciągu dnia?

Oto lista działań, które wpłyną na poprawę Twojego samopoczucia przy bezsenności:

• Nie zwlekaj z szukaniem profesjonalnej pomocy (patrz artykuł: Leczenie bezsenności). Najwięcej negatywnych konsekwencji bezsenności wynika z tego, że za późno zgłaszamy się z nią do specjalisty.
• Jak najszybciej wprowadzaj zalecenia poznawczo-behawioralnej terapii bezsenności. Jest to podstawowa metoda na bezsenność. Pozwala wprowadzić działania, które napędzają głęboki sen oraz redukują stres towarzyszący problemom ze snem, co wpływa na poprawę samopoczucia w ciągu dnia (patrz artykuł: Terapia poznawczo-behawioralna – skuteczne metody i techniki). Leczenie bezsenności korzystając z terapii poznawczo-behawioralnej bezsenności możesz wprowadzić dzięki aplikacji good sleeper.
• Utrzymuj zdrowe nawyki dotyczące snu. Dbaj o stałą porę kładzenia się spać i wstawania, regularne posiłki, aktywność fizyczną w ciągu dnia oraz ograniczenie czynników pobudzających wieczorem (np. światła, kofeiny). Higiena snu pomoże Ci czuć się lepiej w ciągu dnia, nawet jeśli jesteś po gorszej nocy. 
• Nie polegaj tylko na lekach jako sposobie na zaśniecie. Jeśli korzystasz z leków, upewnij się u lekarza, że prawidłowo je przyjmujesz oraz wprowadź techniki poznawczo-behawioralnej terapii bezsenności. Pozwoli Ci to odzyskać samodzielność w zakresie snu. Niestety wiele osób z bezsennością nadużywa leków nasennych lub uzależnia się od spania tylko po nich. Objawy złego samopoczucia w ciągu dnia są u nich często konsekwencją szkodliwego przyjmowania tych leków, a nie samej bezsenności (patrz artykuł: Bezsenność a leki).
• Po bezsennej nocy zadbaj o czynniki, które wpływają na Twoje samopoczucie w ciągu dnia. To jak czujesz się nie jest tylko konsekwencją tego jak śpisz. Jeśli skoncentrujesz uwagę na tym, co jeszcze pozwala Ci czuć się lepiej (np. na przyjemnościach, hobby, spotkaniu towarzyskim), to lepiej poradzisz sobie z takim dniem.