Zły sen w ciąży

Rodzaje zaburzeń snu i czynniki pogarszające sen w ciąży

Okres ciąży jest specyficznym czasem w życiu człowieka. Mogą wystąpić nowe problemy jak również nasilić się już istniejące. Sen może przebiegać nieprawidłowo z powodu bezsenności oraz częstszego występowania zaburzeń oddychania podczas snu oraz zespołu niespokojnych nóg. Problemy ze snem mogą również wynikać z typowych ciążowych dolegliwości: konieczność częstszego korzystania z toalety w nocy, nocne dolegliwości wynikające z refluksu żołądkowo-jelitowego, nudności, wymioty, trudność w znalezieniu odpowiedniej pozycji ciała do spania czy dolegliwości bólowe z różnych części ciała, w tym ruchy płodu.

Sam progesteron, czyli główny ciążowy hormon, reaguje z receptorami GABA i promuje sen wolnofalowy (głęboki) oraz zwiększa senność w ciągu dnia.

Są też inne czynniki wpływają na pogorszenie snu w ciąży – zaburzenia nastroju, wiek ciężarnej (im starsza kobieta tym większe nasilenie dolegliwości) czy okres ciąży (im później tym gorzej się śpi). Znaczenie ma również to, ile kobieta starała się aby zajść w ciąże. Jeżeli ten czas był dłuższy (6-12 miesięcy), ryzyko zaburzeń snu w ciąży było większe. Co ciekawe, kobiety będące w kolejnej ciąży doświadczają częstszych wybudzeń (widocznych w badaniach obiektywnych), niż pierwszorazowe ciężarne. Natomiast nie skarżą się one na pogorszenie jakości snu. Czyżbyśmy się mniej przejmowały swoimi dolegliwościami w kolejnych ciążach?

Natężenie zaburzeń snu w ciąży

Niestety nie mam dla Ciebie dobrych wiadomości. Wszystkie badania na temat snu u ciężarnych wskazują że sen w ciąży jest gorszej jakości. Do tego pogarsza sukcesywnie z czasem jej trwania, najbardziej od drugiego do trzeciego trymestru. Jeżeli czujesz, że Twoje dolegliwości związane ze snem, mają maksymalnie średnie natężenie, możesz próbować radzić sobie sama. Ale jeżeli natężenie jest silne, poszukaj pomocy specjalisty. Ale jest też dobra wiadomość – większość problemów ze snem u ciężarnych mija po porodzie.

Konsekwencje

Zaburzenia snu w ciąży powodują różne powikłania, niektóre są specyficznie powiązane z konkretnymi jednostkami chorobowymi oraz z ich nasileniem. Ale zbierając wszystkie powikłania w jednym miejscu, bez rozdzielania na konkretne przyczyny, można powiedzieć,  że zły sen w ciąży  zwiększa ryzyko: cukrzycy ciążowej, nadciśnienia w ciąży, stanu przedrzucawkowego, porodu przedwczesnego, cięcia cesarskiego, dłuższego trwania porodu, depresji (zarówno w okresie ciąży jak i poporodowej), zaburzeń snu po porodzie czy zaburzeń relacji między matką a nowonarodzonym dzieckiem. Zły sen w ciąży wpływa również negatywnie na rozwój płodu zwiększając ryzyko wewnątrzmacicznego zaburzenia wzrastania.

Postępowanie

Pomimo tego, że pogorszenie snu wpisuje się w naturalny przebieg ciąży, radzę Ci aby nie lekceważyć tego tematu. Jeżeli trudności ze  snem będą bardzo nasilone, szukaj pomocy.

Postępowanie lecznicze w ciąży różni się od postępowania z dorosłą osobą niebędącą w ciąży. Zdecydowanie unika się leczenia farmakologicznego, stosując tak długo jak jest to możliwe inne rozwiązania. W przypadku wielu leków nie jest znany ich wpływ na ciążę bądź jest on szkodliwy i używa się ich tylko, jeżeli korzyści z ich stosowania zdecydowanie przewyższają ewentualne ryzyko negatywnego wpływu na płód.

Podstawową metodą stosowaną w zaburzeniach snu u dorosłych jest terapia poznawczo-behawioralna, zawierająca w sobie m.in. wprowadzenie zasad higieny snu. Jeżeli w trakcie ciąży z jakiegoś powodu jesteś na zwolnieniu lekarskim, bądź ogólnie pracujesz mniej i istnieje pokusa spania w ciągu dnia, szczególnie powinnaś pilnować odpowiednich pór snu. Jeżeli czujesz, że musisz się zdrzemnąć, warto aby taki sen odbył się wcześniej niż później. Drzemka wieczorna zaburzy dodatkowo przebieg snu nocnego.

To co może zmniejszyć dolegliwości bólowe z ciała to spanie na boku, ewentualnie  z poduszką między kolanami, bądź specjalną dużą poduszką „C” dedykowaną ciężarnym, która podpiera również brzuch i plecy.

Oczywiście należy unikać alkoholu i środków uspokajających. I to nie tylko ze względu na kondycję swojego snu, ale i na rozwijające się w Twoim brzuchu maleństwo.

W przypadku zespołu niespokojnych nóg (RLS) zaleca się spróbowanie następujących metod: yoga, masaż i ćwiczenia fizyczne odpowiednie do Twojego stanu. W tym zespole również przydatna może być terapia poznawczo-behawioralna. Jeżeli wskazują na to wyniki badań dodatkowych, pomóc może suplementacja żelaza i kwasu foliowego.

Na koniec muszę zaznaczyć, że są problemy, które będą wymagały kontaktu ze specjalistą. Należą do nich bezdechy występujące podczas snu, nasilony RLS oraz bezsenność nie poddająca się wyżej wymienionym metodom. Ponadto jeżeli w przeszłości występowały u ciężarnej zaburzenia lękowe czy depresyjne, konieczna byłaby ocena psychologiczna i/lub psychiatryczna.